به گزارش همشهریآنلاین کتاب «کودتا؛ 28 مرداد، سازمان سیا و ریشههای روابط ایران و آمریکا در عصر مدرن» در چهار فصل نوشته شده است.
«ملی شدن صنعت نفت» نخستین بخش از این کتاب است که ریشههای این جریان را با نگاهی به شخص دکتر مصدق، نخست وزیری و مبارزات وی در تحقق این امر و نیز اعتصابات نفتی بررسی میکند.
فصل دوم این کتاب با عنوان «مذاکرات انگلیس و ایران» مواردی مانند دیوان لاهه سال 1330، ماموریت هریمن، ماموریت استوکس، ماموریت در سازمان ملل متحد و آمریکا، مجلس هفدهم و قیام 30 تیر 1331 را تحلیل و واکاوی میکند.
آبراهیمیان در فصل سوم این اثر به بحث کودتای 28 مرداد سال 1332 ورود کرده و زیر عنوان «کودتا» در این فصل به بیان مقدمات کودتا، فشارهای اقتصادی، نقشه کودتا، شورش نافرجام و پوشش مطبوعاتی کودتا میپردازد.
آبراهیمیان پس از طرح این مقدمات، میراث کودتای 28 مرداد را برای مخاطب مطرح میکند و در بخشی از کتاب مینویسد: «دیرپاترین تاثیر کودتا، اثرگذاری آن بر حافظه جمعی (مردم ایران) بود. این اقدام نه تنها نگاه پارانوئید (توطئهاندیشانه) غالب در فرهنگ سیاسی را تشدید کرد بلکه آمریکا را نیز به این تصویر افزود.»
در پشت جلد کتاب برخی از چهره های دانشگاهی از این اثر تعریف و تمجید کردهاند که از جمله آن ها نوام چامسکی است که درباره آن نوشت:
کودتای امریکایی ـ انگلیسی سال ۱۳۳۲، رویدادی اساسی در تاریخ ایران مدرن است... این بررسی تازه به همراه درکی عمیق و پژوهشی بینقص، به شکلی مستدل نشان میدهد که بررسیهای پیشین موجود چندان مطمئن نیستند.
رشید خالدی استاد مطالعات عرب دانشگاه کلمبیا نیز در زمینه این کتاب نوشته است: مرور تاریخی بسیار مهم از رویدادی سرنوشتساز... نویسنده در این اثر به صورتی عالمانه نشان میدهد که کودتای ۲۸ مرداد بیشتر در مخالفت سرسختانهٔ امریکا و انگلیس با کنترل منابع نفتی توسط ایران ریشه داشت تا «لجاجت» دولت ایران یا «الزامات جنگ سرد».
و در نهایت روی متحده استاد مطالعات اسلامی دانشگاه هاروارد نیز درباره این کتاب نوشت: یک بررسی ممتاز و خواندنی... آبراهامیان در این اثر از اسنادی کمنظیر و سابقاً دستهبندی شده و آثار جدید برای نشاندادن این لحظهٔ بسیار مهم در تاریخ خاورمیانه بهره گرفته است... بنابراین اثری است شایستهٔ طیف وسیعی از خوانندگان.
در برابر این نظرات اما عبدالله شهبازی مورخ تاریخ معاصر ایران که کتابی هم در زمینه کودتای 28 مرداد تالیف کرده و پژوهشهای ارزندهای انجام داده است در باره این اثر نوشته است که نکته خاصی به پژوهشهای قبلی انجام شده درباره کودتای 28 مرداد اضافه نکرده است.
محمدابراهیم فتاحی پیش از این کتابهای ایران مدرن،ایران بین دو انقلاب (با همکاری احمد گل محمدی) و تئوری توطئه در ایران را از همین نویسنده برگردان فارسی کرد که هر سه این آثار را نیز نشر نی به بازار کتاب عرضه کرد.
کودتا؛ 28 مرداد، سازمان سیا و ریشههای روابط ایران و آمریکا در عصر مدرن/ یرواند آبراهیمیان،ترجمه محمد ابراهیم فتاحی، /چاپ اول:نشر نی/ 328 صفحه /15 هزار تومان.